Polska Izba Żywności Ekologicznej przekonuje, że wprowadzanie do codziennego jadłospisu dzieci i młodzieży produktów BIO – nie tylko w domach, ale także w żywieniu zbiorowym w przedszkolach i szkołach, może pozytywnie wpłynąć na bardziej świadome i odpowiedzialne decyzje żywieniowe przyszłych pokoleń. Zdaniem Krystyny Radkowskiej, prezes PIŻE, przekazywana przez pedagogów wiedza powinna dotyczyć nie tylko programu szkolnego, ale m.in. także wsparcia dzieci w nauce dokonywania odpowiedzialnych wyborów konsumenckich bez kontroli rodzica, np. w szkolnym sklepiku czy choćby podczas wakacyjnych wyjazdów kolonijnych.
Czym skorupka za młodu… dzieci uczą się od dorosłych
Dostęp do certyfikowanej żywności ekologicznej może ułatwić podejmowanie odpowiedzialnych wyborów żywieniowych uwzględniających nie tylko troskę o siebie i bliskich, ale i dobro planety. Dlatego tak istotne jest, by dzieci, na wzór dorosłych, uczyły się świadomego podejścia do kwestii żywienia i wypracowywały prawidłowe nawyki.
– To na nas, dorosłych spoczywa obowiązek przeprowadzenia młodego człowieka przez okres dorastania, wpojenie mu odpowiednich wartości, uwrażliwienia i wsparcia w przygotowaniu do dorosłego życia. Jeśli umiejętnie, już od najmłodszych lat, będziemy uczyć dzieci, jak istotna jest rola jednostki w walce o ochronę naszej wspólnej planety, jak ważne jest podejmowanie świadomych wyborów konsumenckich, to uda nam się wychować „pokolenie Euroliścia” – ludzi odpowiedzialnych za przyszłość kolejnych pokoleń, zdających sobie sprawę z tego, że nie ma planety B. Działania potrzebne są tu i teraz – podkreśla Krystyna Radkowska, prezes Polskiej Izby Żywności Ekologicznej.
W domu, w szkole, na wakacjach – eko żywność na co dzień!
Wszelkie inicjatywy wspierające rodziców i nauczycieli w przekazywaniu najmłodszym wiedzy i wyrabianiu u nich nawyków związanych z prawidłowym odżywianiem i sięganiem po jakościowe produkty, w tym certyfikowaną żywność ekologiczną, są oczywiście wartościowe. Jednak jak podkreśla prezes PIŻE, warsztaty i spotkania edukacyjne na temat ekologii to nadal za mało – kluczowe są działania i zmiany systemowe.
– Rodzice, pedagodzy i osoby aktywnie działające na rzecz poprawy jakości żywienia dzieci sygnalizują nam, że istnieje duża potrzeba zmian w tym zakresie – szczególnie w kontekście wprowadzenia do szkół produktów ekologicznych. Dlatego jako Polska Izba Żywności Ekologicznej prowadzimy rozmowy w sprawie modyfikacji i regulacji przepisów dotyczących zbiorowego żywienia dzieci w placówkach oświatowych, m.in. w zakresie ustawy „żłobkowej” i rozporządzenia „sklepikowego”. To duże wyzwanie, przed nami jeszcze długa droga, ale jesteśmy dobrej myśli. Znakomita większość państw członkowskich UE przyznaje priorytet produktom lokalnym, regionalnym i żywności ekologicznej w kontekście wyboru produktów w ramach programów dla szkół. Czas wprowadzić BIO do polskich szkół i przedszkoli, tak jak już to się dzieje w Niemczech czy we Francji – dodaje Krystyna Radkowska.
Doświadczenia państw Unii we wprowadzaniu żywności eko do szkół
Jednym z państw europejskich, które mogą inspirować swoim zaangażowaniem w promowanie żywności ekologicznej w szkołach, jest Francja. Wiosną 2023 roku przyjęto tam ustawę pn. Egalim3i. To kontynuacja wcześniejszych rozwiązań prawnych, których celem jest poprawa jakości żywienia w szkołach. Zgodnie z najnowszą ustawą francuskie placówki są zobligowane zapewnić 20 proc. udziału w żywności serwowanej w stołówkach szkolnych dla produktów ekologicznych. Częścią regulacji jest też nacisk na wspieranie lokalnego rolnictwa, dlatego 50 proc. żywności powinno pochodzić od lokalnych producentów.
Z kolei w Niemczech od ponad 20 lat sprawdza się oddolna inicjatywa – Die Bio-Brotboxii, której celem jest edukacja na temat znaczenia ekologicznej żywności wśród dzieci w wieku szkolnym i ich rodziców. W ramach tego popularnego w wielu niemieckich miastach programu pierwszoklasiści pierwszego dnia w szkole otrzymują ekologiczne lunchboxy. W pudełku znajdują różnorodne produkty ekologiczne, takie jak banany, jabłka, pełnoziarnisty chleb, batony owocowe, pasty warzywne, ale także materiały edukacyjne dotyczące odżywiania. W zakup żywności od lokalnych producentów ekologicznych angażują się często firmy i organizacje, a także znane osobistości.
O co tyle zachodu, czyli czym wyróżnia się żywność ekologiczna?
Certyfikowana żywność BIO to żywność produkowana bez użycia pestycydów czy nawozów sztucznych, przy jednoczesnym zachowaniu żyzności gleby, dobrostanu zwierząt i różnorodności biologicznej. W kontrolowanym procesie produkcji żywności ekologicznej gospodarstwa podlegają wymogom określonym w prawie UE. W uprawie zabronione jest wykorzystywanie syntetycznych substancji chemicznych, pestycydów i herbicydów. Wykorzystuje się za to naturalne nawozy, substancje i minerały. W chowie zwierząt wszelkie zabiegi są ukierunkowane na profilaktykę, a nie na leczenie, a gdy zwierzę zachoruje – w pierwszej kolejności podaje mu się ekstrakty roślinne, leki homeopatyczne i mikroelementyiii. Aby produkt ekologiczny mógł się tak nazywać, musi posiadać odpowiedni certyfikat unijny. W Polsce od 2004 roku produkcja ekologiczna żywności jest regulowana prawnie dzięki rozporządzeniu Unii Europejskiej. Wszystkie etapy wytwarzania tych produktów, od gospodarstwa po dystrybucję, objęte są urzędowym systemem kontroli i certyfikacji.
Gwarancję, że żywność pochodzi z ekologicznych upraw i produkcji, daje oznaczenie jej Euroliściem. To unijne logo potwierdza autentyczność certyfikowanego produktu BIO i oznacza, że żywność została wyprodukowana zgodnie z prawnie zatwierdzonymi zasadami uprawy, hodowli i przetwórstwa, z poszanowaniem środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt. Wybierając żywność z Euroliściem, wspieramy ochronę środowiska, naturalne metody produkcji oraz pokazujemy dzieciom, jak ważne są odpowiedzialne wybory konsumenckie.
