Choroby zawodowe towarzyszą społeczeństwu od zawsze i są wpisane w rozwój cywilizacji. Są spowodowane szkodliwymi czynnikami, na jakie narażone są osoby wykonujące określone prace. W Polsce tylko w ubiegłym roku stwierdzono ponad 2 600 przypadków chorób zawodowych, a przeszło połowa z nich to choroby zakaźne i pasożytnicze albo ich następstwa.
Zadaniem pracodawców jest niwelowanie czynników szkodliwych w miejscu pracy, a działania zapobiegawcze powinny być ukierunkowane na osoby, u których jeszcze nie doszło do rozwoju choroby jak i tych, które już zmagają się z dolegliwościami. Celem tych działań powinno być możliwie wczesne zdiagnozowanie choroby w jej bezobjawowym okresie, zapobieganie jej niekorzystnym następstwom lub przynajmniej odsunięcie ich w czasie.
– Organizując stanowiska pracy należy wziąć pod uwagę zarówno takie czynniki jak hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie, związki chemiczne, zagrożenie mikrobiologiczne, jak również obciążenie fizyczne i psychiczne, na jakie narażeni są pracownicy. Do dolegliwości zdrowotnych może też doprowadzić stałe przebywanie w niedogodnej i wymuszonej pozycji oraz systematyczne wykonywanie forsownych czynności – mówi Hanna Zasłona, specjalistka ds. medycyny pracy w TU Zdrowie.
Na choroby zawodowe narażone są osoby, które pracują w niedogodnych warunkach przez długi okres. Ich dolegliwości są zazwyczaj chroniczne lub przewlekłe i często prowadzą do trwałej utraty zdrowia. Kodeks pracy wskazuje, że za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy zwanych „narażeniem zawodowym”. Do chorób zawodowych zalicza się m.in. chorobę mikrofalową, ołowicę i pylicę, gorączkę metaliczną, rozedmę płuc i zespół cieśni nadgarstka.
Obowiązki pracodawcy
Wczesne wykrywanie choroby zawodowej, właściwa profilaktyka i szybkie odsunięcie od czynnika narażającego mają strategiczny wpływ na zachowanie zdrowia wśród pracowników. Każdy pracodawca ma ustawowy obowiązek niezwłocznego zgłoszenia właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdego przypadku podejrzenia choroby zawodowej.
W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest zobowiązany:
- ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym,
- przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze,
- zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
– Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek prowadzenia rejestru obejmującego przypadki stwierdzonych chorób zawodowych oraz podejrzeń o takie choroby. Rejestr ten wchodzi w skład dokumentacji medycznej wraz z dokumentacją indywidualną. Ponadto, każdy przypadek stwierdzenia choroby zawodowej i jej skutków musi być zgłoszony do Instytutu Medycyny Pracy oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego – podkreśla Hanna Zasłona.
Pracodawca jest zobowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.
Choroby zawodowe w Polsce
Według cyklicznej monografii „Choroby zawodowe w Polsce”, w naszym kraju w ubiegłym roku najczęściej rejestrowano choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa, które stanowiły 53,5 % ogółu chorób zawodowych. Główną jednostką chorobową był COVID-19, który od 2020 roku został wprowadzony na listę chorób zawodowych pod kwalifikacją chorób zakaźnych. Drugie miejsce pod względem liczebności zajmują pylice płuc. Podium zamykają przewlekłe choroby narządu głosu. Pozostałe zarejestrowane choroby to kolejno: przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego, przewlekłe choroby układu ruchu, obustronny trwały ubytek słuchu i choroby skóry.
Medycyna Pracy w TU Zdrowie
Zapewnienie właściwej realizacji świadczeń Medycyny Pracy jest ustawowym obowiązkiem każdego pracodawcy. TU ZDROWIE ma przygotowane nowoczesne i wygodne rozwiązania, które umożliwiają sprawną realizację zadań pracodawców w tym zakresie, zapewniając:
- koordynację procesu umawiania badań profilaktycznych przez Indywidualnego Opiekuna Medycyny Pracy,
- obsługę procesów przy użyciu E-Platformy Medycyny Pracy,
- możliwość rozszerzenia zakresu badań medycyny pracy o dodatkowe świadczenia związane ze specyfiką działalności firmy i stanowisk pracy,
- możliwość uzupełnienia zakresu medycyny pracy o profilaktyczne Programy Zdrowotne.
TU ZDROWIE oferuje każdemu pracodawcy opracowanie efektywnych rozwiązań w zakresie medycyny pracy, pozwalających na optymalizację kosztów opieki medycznej dla Pracowników.
