Obowiązujące przez ostatnie dwadzieścia pięć lat wytyczne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe w końcu doczekały się swojej aktualizacji. Pracodawcy mają pół roku na dostosowanie się do zmian.
Przepisy, które regulowało Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 zostały w końcu dostosowane zarówno do zmian technologicznych, jak i postępów medycznych. Aktualizacja weszła w życie 17 listopada 2023 r., co oznacza, że dotyczy ona nowo utworzonych stanowisk pracy. Pół roku – tyle mają pracodawcy, aby dostosować już istniejące stanowiska do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w nowym rozporządzeniu. Jak wyjaśniają eksperci TU Zdrowie, najważniejsze zmiany obejmują:
• Uwzględnienie szkieł kontaktowych pracownika, które mogą być zamiennikiem dla okularów korygujących wzrok do pracy przy monitorze;
• Obowiązek pracodawcy wyposażenia stanowisk pracy w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę oraz dodatkową klawiaturę i mysz. Dotyczy to sytuacji, kiedy pracownik korzysta z komputera przenośnego (np. laptopa) przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy;
• Złagodzenie szczegółowych wymagań związanych z ergonomią i wyposażeniem miejsca pracy.
Szkła kontaktowe to już obowiązek pracodawcy
Pracodawca powinien zapewnić pracownikom jedynie okulary korygujące wzrok, zgodne z opinią lekarza (przeprowadzającego badania profilaktyczne w zakresie medycyny pracy), który zalecał ich stosowanie podczas pracy przy ekranie – tak było do tej pory. Jak wskazują eksperci TU Zdrowie, dosłowna interpretacja przepisów pomijała pracowników, u których podczas badań profilaktycznych stwierdzono niemożność używania zwykłych okularów.
– W praktyce jednak pracodawcy przychylali się do próśb o refundacje szkieł kontaktowych dla pracowników spełniających warunki określone w rozporządzeniu powołując się na art. 9 ust. 3 Dyrektywy Rady z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z monitorem komputerowym – zauważa Hanna Zasłona, starsza specjalistka do spraw medycyny pracy w TU Zdrowie – Rozwiązanie to było akceptowane przez urzędy takie, jak Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, jak i przez Ministerstwo Finansów.
W nowym rozporządzeniu szkła kontaktowe korygujące wzrok to obowiązek pracodawcy, na który wskazuje ta regulacja.
Jak wyposażyć stanowisko pracy?
Nowelizacja rozporządzenia przynosi nowe wytyczne dotyczące organizacji stanowiska pracy. Załącznik do tej regulacji obejmuje techniczny opis stanowiska uwzględniający takie aspekty, jak m.in. ustawienie monitora, stołu, krzesła, oświetlenia i ogólnej przestrzeni zajmowanej przez pracownika.
– W przypadku stosowania komputerów przenośnych wykorzystywanych na danym stanowisku co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, stanowisko pracownika musi być wyposażone w stacjonarny monitor lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika oraz w dodatkową klawiaturę i mysz. A to oznacza także, jeśli pracownik pracuje zdalnie, pracodawca powinien mu zapewnić drugi monitor lub podstawkę pod laptopa – wyjaśnia Hanna Zasłona.
Czy czas pracy przy monitorze ekranowym ma znaczenie?
Obowiązujące dotychczas przepisy wskazywały, kogo one obowiązują. Dotyczyły pracownika – każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę (także: praktykanta lub stażystę), która korzysta z monitora przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Co zmienia nowa regulacja? Rozporządzenie nie może być stosowane w przypadku systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.
